Šta je transakciona analiza?
Transakciona analiza ili, skraćeno, T.A., je teorija ličnosti i teorija komunikacije koju je krajem pedesetih godina ustanovio američki psihijatar Erik Berne (Eric Berne, 1910–1970). TA se u početku koristila isključivo kao sistematska psihoterapija, koja se danas koristi u individualnom, grupnom i porodičnom tretmanu.
Psihološke i komunikacijske tehnike koje su nastale u okviru TA psihoterapije prihvaćene su i u drugim oblastima u kojima postoji intenzivan rad sa ljudima, tako da nakon obogaćivanja ovih tehnika danas postoje četiri specijalizacije u okviru transakcione analize i četiri vrste diploma:
- psihoterapija
- savjetovanje
- pedagogija
- menadžment
Psihoterapijska primjena transakcione analize podrazumijeva rad sa ljudima čiji su poremećaji definirani kao mentalni i obuhvaćeni savremenom psihijatrijskom klasifikacijom bolesti (ICD-10, DSM-IV). Savremeni stav je da svako ko je završio neki od humanističkih fakulteta može, uz dodatnu edukaciju (psihoterapijski propedeutik), postati psihoterapeut.
Savjetodavna primjena TA odnosi se na rad sa ljudima kojima je potrebna psiho-socijalna pomoć, ali koji se ne mogu smatrati mentalno poremećenima, tako da se u ovoj specijalizaciji obrazuju školski psiholozi, socijalni pedagozi, socijalni radnici, medicinske sestre i tehničari, defektolozi, penolozi, svećenici, itd.
Pedagoška primjena TA podrazumijeva rad sa zdravom djecom i odraslima u kontekstu učenja, gdje je cilj razvoj njihovih ljudskih potencijala i prevencija poremećaja, a ovom oblašću primjene TA bave se pedagozi, vaspitači, učitelji, nastavnici, profesori, andragozi, itd.
Organizaciona ili korporativna primjena TA podrazumijeva rad sa grupama i timovima koji su usmjereni ka ostvarenju nekog cilja (tim, korporacija, organizacija, udruženje, preduzeće, itd.) gdje je osnovna namjena poboljšanje njihove efikasnosti, kao i rad s problemima vođenja i rukovođenja. Ovo područje je otvoreno za sve one koji se bave ovom problematikom, od industrijskih psihologa do profesionalnih menadžera i konsultanata.
Iako postoje izvjesna preklapanja između ovih oblasti primjene, danas se smatra da svaka oblast primjene zahtijeva od budućeg transakcionog analitičara poznavanje posebnih znanja i vještina.